Ik vind haar een mooie vrouw; krachtig ook. Ze doet elke keer, nog voor ik heb kunnen aanbellen, de deur open in een weelderige mantel of broekpak. Geen stijf kantoorspul, maar van zachte en soepelvallende stoffen. Ze lijkt daardoor wel wat op een tropische vogel.
“Het was vandaag een goede dag, Ella. Vanochtend ben ik al vroeg opgestaan: ik werd wakker van de merel in onze prunus. Ze zong zo hartstochtelijk. Even voor het ontwaken hoorde ik haar al. Haar liefdeslied mengde zich met mijn dromen. Ik werd wakker met een verliefd gevoel en ben met die warmte in mijn lijf maar uit de veren gegaan.
“Lange masten van met groen leven bedekte cellulose: ze voelen eerder als zijn ouders dan zijn vrienden. Vanuit hun kruinen klinkt geritsel en als de wind een boze bui heeft soms ook gekraak en geloei. Veel van het leven in dit woud negeert de bomen, gebruikt ze voor hun eigen kleine doelen: om kriebels uit hun pels te schuren, als schuilplaats voor bange dagen of als een smakelijke slijpsteen voor het gebit. Maar voor hem zijn het ankers, bakens die hem een gerust gevoel geven. Ze zijn niet zacht of spraakzaam, niet aanrakerig of vaderlijk, maar hun stille, rustige zijn geeft meer vertrouwen en richting dan al het vluchtige om hen heen.
“Het plexiglas sputtert hoorbaar tegen. Eigenlijk zou de geleiderail wel een beetje vet kunnen gebruiken. Met wat extra kracht aan de onderkant van het wit plastic handvat geeft de schuifdeur eindelijk mee en ontstaat er een opening groot genoeg voor Paul om de douche te betreden. Op zijn lichaam zijn al kleine waterdruppeltjes te zien. Nog toen hij buiten de cabine stond had het water hem al bereikt. De douche heeft door het lange leidingwerk bijna twee volle minuten nodig om op temperatuur te komen. Door de smalle opening was er in die tijd al wat water ontsnapt, ongetwijfeld aangetrokken door Paul’s onvergelijkbare fysiek. Water heeft ook zo zijn voorkeur.
"Gek genoeg stonden er vier mensen voor hem te wachten. Het bordje boven de kassa gaf aan dat er bij drie wachtenden een nieuwe kassa zou worden geopend. Allemaal marketing. Hij vermoedde dat er waarschijnlijk weinig oprechtheid achter dat bordje schuil ging. Bijna elke grote supermarktketen had tegenwoordig van die bordjes. Zonder zo’n bordje hoor je er als franchisenemer gewoon niet bij. Waarschijnlijk weet de filiaalmanager niet eens wat er op het bord staat. "Zijn die borden al binnen? Mooi, hang ze maar meteen boven de kassa." Ooit had hij in de rij van een supermarkt gestaan waar de bordjes boven de kassa een loeier van een spelfout bevatten. Of althans, het was hem opgevallen. Maar hij was dan ook nogal gevoelig voor dat soort missers. Waarschijnlijk was verder niemand opgevallen dat "geopent" doorgaans niet met een T wordt gespeld.
Een half uurtje geleden zat hij nog in de bioscoopzaal. Nog niet eens zo heel lang terug ging hij wekelijks naar de film. Vanmiddag was de eerste keer in een paar weken tijd dat hij het licht van de projector weer boven zijn stekelige kruin langs had voelen schijnen. Het was wel een aardige film. De thematiek was nogal pompeus, bijna grotesk. Over kleine helden, grote daden. De mensheid redden en daarvoor zelf grote offers brengen. Zulk soort onwaarschijnlijkheden. En toch had de film indruk gemaakt.
Films geven je een gevoel van nietigheid. Dat komt voor een deel gewoon door het verschil in afmetingen. De mannen op het scherm zíjn gewoonweg veel groter. De projector rekt hun onderkaak uit totdat hij bijna de afmetingen van een klein huis krijgt. En hun ego’s worden dito uitvergroot. Niet door de projector, maar door de regisseur. Uit Hollywood komen weinig subtiele karakters, enkel persoonlijkheden met veel room een dikke korst en veel zoete vruchtjes. Daar steek je dan vanzelf wat klein bij af.
Nu was de vrouw voor hem aan de beurt. Aan haar was niets groot. Zo’n vrouw die niemand opvalt, behalve als ze er echt haar best voor doet, bijvoorbeeld door de kassarij op te houden. Ze hing een moeilijk verhaal op bij de caissière. Kennelijk voelde ze zich in haar rechten aangetast. Ze had recht op meer zegeltjes! Maar ze slaagde er niet in haar doelen te bereiken. Een zwakke persoonlijkheid zonder de gêneloosheid van een held.
De hoofdpersoon, uiteraard een man, had gevochten. Zijn ongezond donkerbruine gelaat vertoonde medogenloos harde trekken. In één bepaald gevecht had hij met een enkele, bijna achteloze armzwaai drie slechte vrouwen in het gras gemikt. Ze worden vaak onderschat, maar vrouwen zijn heus geen lieverdjes! Na zijn heldendaad dook de onderkaak direct met een van de drie dames de koffer in. De twee leukste had hij in het gras gelaten. Helden zijn vaak niet zo slim.
Met meer schwung dan normaal trok hij z’n pinpas door de gleuf. Het apparaat wankelde en moest door het vriendelijke kassameisje in bedwang gehouden worden. Vier overgedimensioneerde vingerbewegingen lieten de knopjes van het klavier ratelen. Met in het achterhoofd hoorngeschal en roffelende pauken liet hij van grote hoogte zijn wijsvinger op de OK knop landen. Achter hem was het stil. Ook het kassafront zweeg. Zichtbaar verbaasd en met een blik van modern afkeuren overhandigde ze hem de bon en zijn zegels. Het is vooral aan slimme camerastandpunten te danken dat helden er in films zo normaal uit zien."
"Een middag vroeg in het voorjaar. Op een bank van doorleefde planken en verweerd beton zit een man. Zijn linker arm ligt nonchalant op de leuning, het hoofd staat zwaar op zijn nek. Turen en staren, dat deed hij het afgelopen kwartier. Bijna aan een stuk. De wetenschap heeft grote moeite de ledigheid van ons onmetelijk heelal te verklaren. Voor de leegte die deze man voelt zijn geen woorden. Mensen zijn van nature veerkrachtig. Er kan hen veel ontnomen worden voordat ze de rek verliezen en verschrompelen als een herstblad op een bergje zilverzand. Ze had een gat geslagen in zijn verdediging, een bres in zijn levenslust.
Op andere dagen had het kwieke lentezonnetje hem in een staat van euforie gehouden, nu verwarmde het enkel zijn gerimpelde voorhoofd. Mannen zijn niet erg flexibel. Ze hebben jaren nodig om te wennen aan het idee van een gezin, dan nog jaren om zich daarvan het hoofd te maken. Deze man had zich laten meevoeren op het bedrieglijke kabbelen van de liefde en zich langzaam maar zeker afhankelijk gemaakt van een nieuwe toekomst als vader.
Een erg warme vrouw was ze nooit geweest. In hun vroege jaren stond hem dat vaak tegen, maar geleidelijk aan was hij milder geworden. En zij ook wel wat warmer. Ze had zich als het ware laten opwarmen door de levenslust die altijd in zijn ogen gloeide.
Deze ochtend nog zaten ze aan tafel. Niet op alle dagen, maar wel op deze voelde hij een prikkelende verliefdheid terwijl hij in haar ogen tuurde. Toen hij even was opgestaan om koffie te pakken en zijn linker hand bij het passeren terloops langs haar linker borst had laten glijden, was ze bevroren. Eensklaps! Na eeuwen van stilte volgde een tirade die hij slechts een keer eerder van haar had meegemaakt. Ze had onbegrijpelijke woorden gesproken, onvermoede frustraties geuit en een knoop doorgehakt.
Veel bezittingen bleken ze in die jaren niet gedeeld te hebben. Of zo leek het in elk geval als je moest afgaan op de grootte van de doos onder haar arm. Goed genoeg kende hij haar om te weten dat dit geen bevlieging was. Bedenken zou ze zich nimmer meer. Bovendien had ze een ander. Geen man of vrouw. Geen minnaar, wel een passie. Een passie die geen ruimte liet voor minder stoffelijke liefde.
Een vrouw kwam aangelopen. Van links. Ze passeerde hem en het bankje op niet meer dan een paar meter. Keurend gleedt haar blik over zijn schouders, borst en taille. Sterk, breed, een verborgen zwakte. Het subtiele ritenuto van haar gang was merkbaar voor wie het zien wilde. De wind speelde met haar rokje en een achteloze handbeweging effende haar haar. Leegte slokt alles op. De vrouw liep voorbij. Hij had niet opgezien."
Het dopje werkte niet bepaald mee, dat kon je zien. Zonder van haar getergdheid blijk te geven, morrelde ze nog maar een keer aan het tuitje van haar bidon. Ik zelf zat in de tussentijd van mijn lasagne te eten. Aanvankelijk had ik een plekje wat verderop uitgezocht, maar het licht beviel me daar niet. Te wit, een beetje klininisch. Het tafeltje waaraan ik nu zat stond haaks op alle anderen. Behalve op een gezette vrouw die met haar drankje worstelde, keek ik recht uit op de snelweg. Rond etenstijd is er van snelheid op de rijksweg langs Delft weinig sprake. Fietsers zijn op de grote weg niet toegestaan, maar zouden ze zich op de vluchtstrook hebben begeven, dan hadden ze met gemak de meeste auto’s in kunnen halen.
Ik ben er nog niet helemaal uit of de vrouw daar zat samen met haar man of met haar zoon. Aan haar handen te zien was ze nog niet zo oud. Ofschoon wat bleek, waren haar vingers nog rimpelloos en vlezig. Als mensen ouder worden, zie je dat het eerst aan hun handen. Die worden taaier. Ja, ‘taai’ is denk ik het goede woord. Zij had de handen van een vrouw die nooit zwaar werk had hoeven verrichten. Als die man haar echtgenoot was, dan heb ik met hem te doen. Zijn gezicht was gegroefd en hij keek als gekweld toe hoe de vrouw – wat ze ook van hem mocht wezen – op haar eigen onverzorgde manier aanwezig was.
Sommige vrouwen staat grijs haar heel mooi. We hebben zo’n minister, ze heeft een mooie zachte G: bij haar staat grijs prachtig. Maar deze vrouw had beter voor wat meer kleur gekozen. Dat wil zeggen, voor wat haar kapsel betreft. Die trui was dan juist weer te fel. Het rood legde de nadruk op verkeede plekken. Diverse.
Na vijf minuten pielen met haar flesje gaf ze het op. Wat een vrouw van haar leeftijd in een restaurant moet met een bidon, is me overigens een raadsel. De man die zo zichtbaar moeitevol haar gezelschap was, had eerder al een verwoede poging gedaan haar uit te leggen hoe zo’n drinkfles dan toch werkt. De fles theatraal aan zijn lippen gezet, zoog hij er (even waarachtig als men in films kust) een paar keer stevig aan. Voor zijn voorstelling werd de man niet bedankt, de vrouw nam de fles pinnig terug in haar bezit. Alsof ze nooit anders van plan geweest was schroefde ze de zuigdop van de fles en schonk het gele sportdrankje in een glas.
"Het schemert nog. Een eenzame man steekt de straat over. Nog voor hij het zebrapad helemaal af is, rijdt een auto op een gemoedelijk drafje achter hem langs. Eenzaamheid is voor deze man geen probleem. Het is een deel van hem. Elk mens bestaat uit vele delen, sommige daarvan vervullen hem met trots, andere probeert hij als iets beschamends aan ieders zicht te onttrekken. Maar voor deze man is eenzaamheid het enige deel dat er wezenlijk toe doet. Het is wat hij koestert.
Een dag eerder zat de man in een café. Het liep tegen een uur of 7 ’s avonds toen er een vrouw binnenstapte. Ofschoon de vrouw geen bekende van hem was, zette zij zich zonder aarzeling naast hem op een kruk. Na een korte stilte – een minuut of vijf, niet veel meer – begon ze haar verhaal. Kennelijk was het haar er meer om te doen de geschiedenis van zich af te praten dan dat ze er wezenlijk interesse in had er met iemand over te spreken. De pauzes die ze zo nu en dan in haar verhaal liet waren steeds te kort om te doen denken dat ze een reactie verwachte. Haar verhaal was redelijk samenhangend. Helemaal duidelijk was het hem niet, maar het ging kennelijk om haar ex-echtgenote. Ze was hem onverwachts tegengekomen en het rendez-vous had in beiden meer losgemaakt dan ze verwacht had. Naïef natuurlijk om te denken dat je na een huwelijk uit elkaar kunt gaan en elkaar dan later kunt treffen alsof je vage kennissen bent.
Eenmaal aan de overkant van de straat denkt hij terug aan dat opmerkelijke verhaal van de avond tevoren. Het gebeurde vaker dat men hem aansprak. Het was niet eens zo zeldzaam dat mensen een hele geschiedenis aan hem vertelden. Misschien dat ‘opbiechten’ een beter woord is. Maar nooit eerder had een dergelijk gesprek hem zo onnatuurlijk voorgekomen. Op een bepaalde manier voelde hij zich gebruikt. De vrouw had hem niet betaald voor het toehoren, maar het had gevoeld alsof hij de vrouw een dienst bewees zoals een hoertje dat bij haar klanten doet. Zo erover nadenkend besefte hij dat de vrouw instinctief de eenzaamheid in zijn hart moet hebben bespeurd en hem op basis daarvan als slachtoffer voor haar klaagzang had uitgekozen. Het was niet onprettig, bijna verfrissend.
Aan het eind van de straat is het rechts en dan de derde deur aan zijn linker hand. De man stapt naar binnen, hangt zijn jas aan een van de haakjes tussen de deur en de brandblusser, veegt eenmaal grondig zijn schoenen af aan de mat en loopt naar zijn plaats. De eerste cliënt staat al op hem te wachten. Gedachteloos schuif hij de ruit opzij en staat de man voor zijn loket te woord. Een onsamenhangend verhaal volgt. Leges worden betaald en een dienst geleverd. In eenzaamheid heeft hier niemand interesse. Men kiest hier niet voor elkaar, men is gedwongen elkaar te spreken. Het is zakelijk. Nog 8 uur."