Donderdagnacht is het. Als ik morgenochtend weer wakker wordt is het al vrijdag. De afgelopen twee weken had ik studieverlof: tijd om aan m’n studie te besteden. Eind van deze maand moet ik de resultaten van mijn literatuurstudie presenteren, maar de vriendelijkste manier om de stand van zaken rondom die studie begin vorige maand te omschrijven zou zijn: conceptuele fase (oftwel, het is nog vooral een voornemen). Inmiddels ben ik bijna aan het einde van twee weken elke dag thuis en er is jammer genoeg niet zoveel uit m’n handen gekomen als ik had gewild.
Op het moment heb ik een bescheiden bestand van 23 min-of-meer wetenschappelijke papers, de een relevanter dan de andere. Sommige heb ik gelezen, andere geskimd, maar een goed deel wacht ook nog gewoon op keuring. Het is moeilijk om te bepalen wat een literatuurstudie nu precies is. Natuurlijk is de essentie dat je de werken van collega-wetenschappers leest. Maar er is zoveel geschreven, hoe bepaal je wat relevant is en wat niet? Ik studeer Informatica, dus ik kan papers over chemie en sociale wetenschappen gerust terzijde schuiven. Of niet? Misschien zijn er in de sociale wetenschappen wel vergelijkbare problemen waarvoor knappe koppen knappe oplossingen hebben verzonnen? Waarschijnlijk gebruiken ze dan andere termen om hun probleem te beschrijven, maar in abstracto hoeft hun onderwerp niet van het mijne af te wijken. Het is bijna onmogelijk om zulke publicaties op het spoor te komen, anders dan door stom toeval.
Toch is stom toeval niet een kracht die je te gering moet schatten. Door stom toeval en stom toeval alleen heb ik een hoop mooie dingen ervaren. Contact met mensen is bijna altijd stom toevallig. De meeste van mijn vrienden ben ik stom toevallig tegen het lijf gelopen. Ik heb nooit bewust naar vrienden gezocht. Althans, nooit met succes. Laat ik er niet over jokken en toegeven dat ik me op datingsites heb begeven, maar alle contacten van betekenis die daaruit zijn voortgekomen, vonden hun oorsprong in toevalligheden.
Accepteren dat toeval bestaat is een deugd, wat mij betreft. Erop leren vertrouwen is ook een deugd, maar wel een hele delicate. Op toeval vertrouwen is namelijk niet hetzelfde als achterover leunen en wachten tot het leuk wordt. Toeval legt onverwachte verbanden tussen gebeurtenissen in je leven. Het is dus belangrijk om te zorgen voor voldoende gebeurtenissen, want alleen dan is er een aangrijpenspunt voor onverwachtse, nieuwe gebeurtenissen.
Je zou het ook in natuurkundige termen kunnen verwoorden: actie = reactie. Elke gebeurtenis lokt nieuwe gebeurtenissen uit. Maar anders dan bij het kaatsen, waar het heel duidelijk is welke reactie het gooien van een bal tot gevolg heeft, zijn de verbanden tussen gebeurtenissen veel minder zichtbaar. Ik denk dat net zoals er onzichtbare krachten in het universum zijn die zorgen dat wij mensen met onze voeten aan de aarde blijven vastplakken, er ook onzichtbare krachten zijn die gebeurtenissen vormen uit andere gebeurtenissen. Schijnbaar willekeurig, maar met een ijzeren logica voor wie het zien wil…